Een bezoek aan MergelRijk is een grotbezoek next level. Het is alsof je door een geologisch kunstwerk loopt. De grot heeft een magische sfeer en biedt een uniek kijkje in de natuurlijke wonderen van de aarde, waarvan de mens dankbaar gebruik heeft gemaakt.
Andere grotten kun je alleen onder begeleiding van een gids bezoeken, maar het grotbezoek in MergelRijk is een heel nieuwe manier van het verkennen van de mergelgrotten van Zuid-Limburg: het is een interactieve ervaring, waarbij je niet alleen de grot op eigen gelegenheid en in je eigen tempo kunt ontdekken, maar ook meer kunt leren over de historie van de mergelgrotten en over het gebruik van mergel dan waar dan ook.
Hier zijn een paar van de belangrijkste onderwerpen die tijdens het grotbezoek aan bod komen:
Nadat de bedenker en oprichter van MergelRijk je persoonlijk welkom heeft geheten, begint ieder bezoek met een bijzondere filmvoorstelling die is gecreëerd door de Zandtovenaar. Dat is de van Efteling en TV bekende artiest, die bekend staat om zijn unieke kunstvorm van zandtekeningen. Het is een visuele ervaring die zowel artistiek als educatief is.
De Zandtovenaar heeft heel fijne mergelzand gebruikt om het verhaal over de ontstaansgeschiedenis van de mergelgrotten op een kunstzinnige wijze aan jullie te vertellen. De tekeningen en beelden worden zo op een innovatieve manier verbonden met de mergel uit MergelRijk.
Zo’n 65 miljoen jaar geleden was er een zee in wat nu een deel van Nederland en Europa is. Dit was tijdens het Krijt (beter bekend als de tijd van de dinosaurussen). De geografie van de aarde zag er toen heel anders uit dan nu. In plaats van de huidige landmassa’s waren er zeeën en oceanen. Deze zee heeft bijgedragen aan de vorming van de mergel die later in de grotten van Zuid-Limburg te vinden is! De opeenstapeling van skeletten van zeedieren zoals ammonieten, zee-egels en Mosasaurussen hebben uiteindelijk geleid tot de formatie van mergel en kalksteen.
In het Mosaquarium loop je zelf door een aardlaag die miljoenen jaren geleden de zeebodem was en krijg je een inkijkje in hoe het er hier 65 miljoen jaar geleden uitzag. Je ziet er bijvoorbeeld de meterslange Mosasaurus zwemmen.
Nadat je alles te weten bent gekomen over het ontstaan van de mergel, wordt het tijd om te ontdekken hoe de gangenstelsels, ofwel de Limburgse mergelgrotten, zijn ontstaan.
Het blokbreken is een mijnbouwtechniek waarbij grote blokken mergelsteen uit de aarde worden gehaald. De blokken werden met behulp van zagen en beitels losgebroken. Vandaar de naam blokbreken. In MergelRijk kun je een prachtige, levensechte zandsculptuur aanschouwen van één van de vele boeren die vroeger in de wintermaanden als blokbreker in de grot werkzaam was.
Mergelkunst en zandsculpturen zijn beide fascinerende kunstvormen die je bij MergelRijk kunt bewonderen. De sculpturen en muurschilderingen zijn gemaakt door ambachtslieden en kunstenaars die hun talenten hebben gebruikt om de zachte steen te bewerken en kunstwerken te creëren die variëren van historische figuren tot abstracte kunst.
Het is een interactieve ervaring waarbij je niet alleen de kunstwerken kunt bewonderen, maar ook meer kunt leren over de verschillende technieken van het mergelbewerken. Dit voegt een verrassend artistiek element toe aan je grotwandeling. Het grootste kunstwerk dat is MergelRijk te zien is, is een levensgrote sculptuur van het schilderij De Nachtwacht van Rembrandt van Rijn en is geheel van mergelsteen gemaakt.
Er zijn verschillende legendes en verhalen die de mergelgrotten in Zuid-Limburg omringen. De grotten, die door de eeuwen heen werden uitgehouwen voor de winning van mergel, hebben altijd een mysterieus aura gehad. De donkere en soms labyrintische gangen, gecombineerd met de oude geschiedenis en het gebruik van de grotten voor allerlei doeleinden, hebben bijgedragen aan het ontstaan van vele folkloristische verhalen.
De twee bekendste legendes die zich afspeelden in de grotten en worden uitgebeeld in MergelRijk zijn de legendes van de Bokkerijders en de Auvermennekes.
Dinorijk is een themazone in MergelRijk die helemaal draait om de prehistorie, en in het bijzonder de tijd van de dinosauriërs. In DinoRijk kun je zelf beleven hoe het leven op aarde eruitzag in de tijdsperiode van de dinosauriërs. Dinorijk biedt een interactieve ervaring waarbij je levensgrote modellen van dinosaurussen kunt zien. Deze modellen zijn soms beweeglijk en kunnen geluiden maken, waardoor het lijkt alsof de dinosaurussen echt tot leven komen.
De omgeving is thematisch ingericht, met planten, bomen en decoraties die je het gevoel geven dat je echt in een tijdperk van dinosaurussen bent.
Een deel van de grot is genoemd naar Thomas Didden, die zijn naam in 1706 heeft achtergelaten in de grot. De Thomas Diddengroeve is eeuwenlang afgesloten geweest en pas sinds 2019 voor het publiek opengesteld. Wat zo bijzonder is aan dit diepst gelegen deel van de grot, is dat het er nog helemaal zo is, zoals de blokbrekers het honderden jaren geleden hebben achtergelaten. Het is ook een schuilplek geweest voor enkele gezinnen tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Je beleeft er de serene stilte en het gebrek aan licht en waant je in de omstandigheden waaronder de blokbrekers vroeger dagelijks aan het werk waren of hoe het was om daar ondergedoken te verblijven. Net zoals Thomas Didden dat in 1706 deed, mag jij ook jouw naam op een wand van deze groeve vereeuwigen!
De champignonteelt in de mergelgrotten was een uniek aspect van de Limburgse landbouwgeschiedenis. Door de natuurlijke voordelen van de grotten, zoals constante temperatuur en vochtigheid, werd deze methode een ideale manier om champignons te kweken, vooral in de 20e eeuw.
De teelt in grotten is tegenwoordig minder gebruikelijk, maar in MergelRijk kun je nog zien hoe zit vroeger werd gedaan. Dit wordt uitgebeeld met een levensecht tafereel van de grotchampignonteelt, gemaakt van zandkunst en voorzien van een origineel nieuwbulletin uit de jaren 50 van de vorige eeuw, toen de grotchampignonteelt floreerde.
Vleermuizen in grotten zijn een veelvoorkomend verschijnsel, vooral in gebieden met veel ondergrondse grotten zoals in Zuid-Limburg. Grotten zijn een ideale schuilplaatsen voor vleermuizen, vooral omdat ze een koele, donkere en rustige omgeving bieden, wat de perfecte omstandigheden zijn voor vleermuizen om te rusten, overwinteren en zich voort te planten.
In MergelRijk verblijven geen vleermuizen, maar aangezien dit fascinerende diertjes zijn die verbonden zijn met de mergelgrotten, komen ze in MergelRijk op een attractieve manier aan bod.
De Portrettengalerij van Jan Kruysen is een galerij in de grot van MergelRijk die een bijzondere collectie portretten toont, in 1924 gemaakt door de Nederlandse kunstenaar Jan Kruysen.
Jan Kruysen is een kunstenaar die bekend staat om zijn realistische portretkunst en het vastleggen van de menselijke expressie op een zeer gedetailleerde en levendige manier. De portretten zijn gemaakt op de zo kenmerkende wijzen van het schilderen van kunst in mergelgrotten, namelijk met houtskool direct op de mergelwand. Jan Kruysen legde niet alleen de uiterlijke kenmerken van de personen vast, maar drukte ook hun diepere innerlijke wereld erbij uit. Zeer bijzonder om te zien!
Een bezoek duurt gemiddeld 1,5 uur, met kleine kinderen vaak iets langer. LET OP: na 15.00 uur kun je niet meer naar binnen.
